Ampul ile alakalı birden fazla araştırma ve çalışmalar yapılmıştır. Ampulu keşfeden insan ise Sir Humphry Davy’dir. Yalnız ampullerin ömür süreleri beklenenden de çok kısa olmuştur. İngiliz vatandaşı olan Joseph Swan ile Amerikan vatandaşı olan Thomas Alva Edison, beklenmedik bir anda hemen hemen aynı yıllar aralığında beklenenden daha uzun ömürlü ampulu keşfetmişlerdir.
Ardından Thomas Alva Edison 1880 yılları aralığında çok daha uzun süre dayanıklı olan ampulu icat etti. Edisonun icat ettiği bu ampul ortalama 40 saati aşkın bir süre boyunca dayanıklıydı. Ampul elektrikten gelen akım ile temas sağladığında akkor durumuna geçişi olan kendisi ile ışık sağlama işlemini sağlayan içerisinde ise argon gazı bulunan armut biçimine sahip bir cam şişeden oluşmaktadır.
Ampulun içinde bulunan malzemelere baktığımızda ise aşırı ince biçimde tasarımı yapılmış filaman adını verdiğimiz genel olarak volfram tungsten metalleri ile elde edilmiş iki adet ince destek çubuğu yardımı ile birbirlerine tutulmakta olan bir tel bulunmaktadır. Bu tel üzerinde geçmekte olan elektrik akımı bu teli beklenenden çok fazla bir şekilde ısıtır ve sonunda tel ışığı etrafa yayma işlemine geçer. Ampul’ün mucidi Thomas Edison olarak kabul edilmektedir Bu keşif Thomas Edisonun binlerce keşfinden sadece biri olmasına rağmen en büyük keşfinin bu olduğu kabul edilmektedir.
Şimdiki zamana baktığımızda kullanılmakta olan ampullerin bir kısmı ortalama 2 yıl bir kısmı ise 8 yıl dayanabilmekte. Thomas Edison’in ampulu keşfinden sonra aydınlatma sistemlerine ilgi çok fazla artmıştır.
Filaman Nedir?
Ampul üzerinde ısı özelliğini sağlayan parçaya denir. Bu filaman aracılığı ile elektronlar diotlar arasındaki hızlanma oluşarak sinyallerin daha yüksek olması sağlanır. Filamanın yapımına baktığımızda ise tungsten adı verilen metalden yapıldığını görmekteyiz.
Ampul Çeşitleri
Günümüz şartlarında evlerde ve şirketlerde sürekli kullanılan ampuller aşağıdaki teknoloji fırsatlarından yararlanmaktadırlar:
· Akkor (Incandescent light)
· Floresan Işık (Fluorescent Light, FL)
· Işık yayan diyot (Light-emitting Diode, LED)
Yukarıda belirtilen üç sürekli kullanılan teknoloji dışında tarihsel olarak önceden kullanılmış olan ya da günümüz şartlarında daha fazla özel kullanım alanlarında tercihte bulunulan veyahut henüz geliştirilme aşamasında olan aşağıdaki teknolojiler mevcuttur.
· High-intensity Discharge, HID
· Gas Discharge
· Electric Arc
· Yanma (Combustion)
· Solid-state Lightning, SSL (Aynı zamanda LED’in dahil olduğu grup)
· Electroluminescence
· Chemiluminescence
· Radioluminescence
Ampul Araştırmalarının Önemi
Birden fazla ülke aydınlatma teknikleri üzerine ciddi araştırmalar içerisindedir. Bu araştırmaların temel sebebi aydınlatma için kullanılmakta olan enerji kaynağı ve dolayısıyla yapılan harcamaların ciddi derecede rakamlara ulaşmasıdır 2006 yılı verilerine bakıldığında ABD ülkesi harcamakta olduğu enerjinin %7.5’ini aydınlatma için kullanmıştır yine 2006 yılında ABD dünyada tüketilen enerjinin ortalama%21’ini sahiplenmiştir. Bundan dolayı ABD aydınlatması aslına bakar isek ABD tek başına 2006 dünya enerji tüketiminin ortalama %1.6’sını oluşturmuştur. Göründüğü üzere bu rakamlara baktığımızda aydınlatma tekniklerinin bizler açısından öneminin ne kadar fazla olduğunu bir kez daha anlamaktayız.
Yasaklanması Hem enerjide düşük verimliliğin yaşanması nedeniyle hem de dönüşümlü olarak doğaya salınan karbondioksit oranını arttırarak küresel ısınmayı çok hızlı bir şekilde hızlandırdığından dolayı çevreye karşı çok zararlı olarak değerlendirilen şeffaf olan akkor ampullerin üretim aşaması satış aşaması ve ithalat aşaması 01 eylül 2012 tarihi itibari ile tüm AB ülkelerinde tamamen yasaklanmıştır. Önceki yıllara bakıldığında ise sıralama yapar isek 100,75,60 wattlık ampuller kademeli bir şekilde yasaklanmış idi gelen bu yasak ile birlikte 40 milyar kilovatsaat enerji tasarrufunda bulunulması ve bundan hariç karbondioksit emisyonunun yılda ortalama 15 milyon ton azaltılması hedeflenmiştir