Kemoterapi, vücutta hızla büyüyen hücreleri yok etmeyi hedefleyen bir kimyasal ilaç tedavisi şeklidir. Kanser hücreleri diğer hücrelerden daha hızlı büyüyüp bölündüğü için genellikle kanseri tedavi etmek için kullanılmaktadır.
Kanser tedavisinde uzmanlaşmış bir doktor onkolog olarak bilinmektedir. Onkoloğunuz, bu süreçte tedavi planınızı oluşturmak için sizlerle beraber olacaktır.
Kemoterapi genellikle cerrahi, radyasyon veya hormon tedavisi gibi diğer tedavilerle birlikte kullanılır. Kombinasyon tedavisinin kullanımı şu durumlara bağlıdır:
- Sahip olduğunuz kanserin evresi ve türü
- Genel sağlık durumunuz
- Daha önce sahip olduğunuz kanser tedavileri
- Kanser hücrelerinin yeri
- Kişisel tedavi tercihleriniz
Sistemik bir tedavi olarak kabul edilir, yani tüm vücudu etkilemektedir.
Kemoterapinin kanser hücrelerine etkili bir şekilde saldırdığı kanıtlanmıştır, ancak yaşam kalitenizi ciddi şekilde etkileyebilecek ciddi yan etkilere neden olabilir. Kemoterapinin sizin için uygun olup olmadığına karar verirken bu yan etkileri tedavi edilmeme riskine karşı tartmalısınız.
Kemoterapi Neden Kullanılır?
İçindekiler
Kemoterapi öncelikle şu amaçlarla kullanılmaktadır:
- Vücudunuzdaki toplam kanser hücresi sayısını azaltmak için
- Kanserin yayılma olasılığını azaltmak
- Tümör boyutunu küçültmek
- Mevcut semptomları azaltmak
Meme kanseri için lumpektomi gibi kanserli bir tümörü çıkarmak için ameliyat olduysanız , onkoloğunuz kalan kanser hücrelerinin de öldürülmesini sağlamak için kemoterapi önerebilir.
Kemoterapi sizi diğer tedavilere hazırlamak için de kullanılır. Cerrahi olarak çıkarılabilmesi için bir tümörü küçültmek veya sizi radyasyon tedavisine hazırlamak için kullanılabilir.
Geç evre kanser durumunda, kemoterapi ağrıyı hafifletmeye yardımcı olabilmektedir.
Kemoterapi, kanser tedavisinin yanı sıra kemik iliği hastalıkları olan kişileri kemik iliği kök hücre tedavisine hazırlamak için kullanılabilir ve bağışıklık sistemi bozuklukları için kullanılabilir.
Kanser tedavisinde kullanılanlardan çok daha düşük dozlar, vücudun bağışıklık sisteminin lupus veya romatoid artrit gibi sağlıklı hücrelere saldırdığı rahatsızlıklara yardımcı olmak için kullanılabilir.
Kemoterapinin Yan Etkileri
Kemoterapi, hızla bölünen hücreleri öldürmek için geliştirilmiştir. Kanser hücreleri hızla bölünen türler olsa da, vücudunuzdaki diğer hücreler de bunu yapar.
Aşağıdaki alanlardaki hücreler kemoterapiden olumsuz etkilenebilir:
- kan
- saç
- deri
- bağırsak yolunuzun astarı
Bu nedenle kemoterapinin yan etkileri şunlardır:
- kolay morarma ve aşırı kanama
- ishal
- kuru ağız
- ağız yaraları
- tükenmişlik
- ateş
- saç kaybı
- iştah kaybı
- mide bulantısı
- kusma
- kilo kaybı
- sinir hasarından kaynaklanan ağrı
- enfeksiyonlar
- anemi
- kabızlık
- nöropati
- lenfödem
- hafıza sorunları
- konsantrasyon problemleri
- cilt değişiklikleri
- tırnak değişiklikleri
- uykusuzluk hastalığı
- cinsel değişiklikler
- doğurganlık değişiklikleri
Doktorunuz ilaçlar, yaşam tarzı ipuçları ve daha fazlasıyla bu yan etkileri yönetmenize yardımcı olabilir.
Uzun Dönem Etkileri
Kemoterapinin yan etkilerinin çoğu tedavi bittiğinde azaltmaktadır. Ancak kullanılan kemoterapinin türüne bağlı olarak, tedaviden yıllar sonra bile gelişebilecek uzun süreli etki riski de vardır.
Bu etkiler şunlara zarar verebilir:
- kalp
- böbrekler
- akciğerler
- sinirler
- üreme organları
Kemoterapi sonucunda ikinci bir kanser geliştirme şansı da vardır. Tedaviye başlamadan önce olası riskler ve bilmeniz gereken belirtiler hakkında doktorunuzla konuşun.
Kemoterapiye Nasıl Hazırlanılır?
Kemoterapi ciddi bir tedavi olduğundan, tedaviye başlamadan önce planlı olmak önemlidir. Doktorunuz ve sağlık personeliniz, tedaviyle ilgili olası sorunları tahmin etmenize yardımcı olacaktır.
Terapiye başlamadan önce, kemoterapi için yeterince sağlıklı olup olmadığınızı belirlemeye yardımcı olacak birkaç testten geçeceksiniz. Bu, karaciğerinizin sağlığını belirlemek, kalp muayenelerinizi ve de kan testlerinizi içerecektir.
Bu testler ayrıca, tedavinizde hangi tür kemoterapilerin kullanılacağına karar vermede doktorunuza rehberlik edecektir.
Doktorunuz ayrıca tedaviye başlamadan önce diş hekiminizi ziyaret etmenizi tavsiye edebilir. Kemoterapi vücudunuzun iyileşme yeteneğini etkilediğinden, diş etlerinizdeki veya dişlerinizdeki herhangi bir enfeksiyon potansiyel olarak vücudunuza yayılabilir.
Kemoterapi Nasıl Yapılır?
Siz ve doktorunuz birlikte çalışarak tüm değişkenleri değerlendirebilir ve tedavinizin en iyi yolunu belirleyebilirsiniz.
Kemoterapi tipik olarak hap şeklinde, enjeksiyon veya IV yoluyla doğrudan damarlara verilmektedir. Bu iki forma ek olarak, kemoterapi başka şekillerde de uygulanabilir.
Kemoterapi uygulama seçenekleri şunları içerir:
- Kemoterapi, tümörün konumuna bağlı olarak doğrudan tümöre uygulanabilir. Tümörü çıkarmak için ameliyat olursanız, doktorunuz zamanla ilaçları serbest bırakan yavaş çözünen diskleri implante edebilir.
- Bazı cilt kanserleri kemoterapi kremleri ile tedavi edilebilir.
- Kemoterapi, doğrudan karın, göğüs, merkezi sinir sistemi veya üretra yoluyla mesane gibi lokalize tedavi yoluyla vücudun belirli bir bölümüne uygulanabilir.
- Bazı kemoterapi türleri ağızdan hap yoluyla alınabilir.
- Sıvı kemoterapi ilaçları tek atışta verilebilir veya her tedavi için bir iğnenin yerleştirildiği bir port taktırabilirsiniz. Portlu infüzyon yöntemi sadece ilk ziyaret sırasında enjeksiyon bölgesinde ağrı içerir, ancak port iğnesi aktivite seviyenize bağlı olarak gevşeyebilir.
Tedaviyi nerede alacağınız, seçtiğiniz teslimat yöntemine bağlıdır. Örneğin, krem veya hap kullanıyorsanız, evde kendinize tedaviler verebilirsiniz. Diğer prosedürler genellikle bir hastanede veya kanser tedavi merkezinde gerçekleştirilmektedir.
Kemoterapi programınız, ne sıklıkla tedavi gördüğünüz gibi, size göre özelleştirilecektir. Vücudunuz tedaviyi iyi idare edemiyorsa değiştirilebilir veya kanser hücrelerinin tedaviye ne kadar iyi tepki verdiğine bağlı olarak artırılabilir veya azaltılabilir.
Kemoterapi Sonrası Görünüm
Doktorunuz ve kanser tedavi ekibiniz tedavilerinizin etkinliğini düzenli olarak izleyecektir. Bunlar görüntüleme teknikleri, kan testleri ve muhtemelen daha fazlasını içerecektir. Doktorunuz tedavinizi herhangi bir zamanda ayarlayabilir.
Doktorunuzla kemoterapinin sizi nasıl etkilediğini ne kadar çok paylaşırsanız, tedavi deneyiminiz o kadar iyi olur.
Gerekirse tedavinizde ayarlamalar yapabilmeleri için, yaşadığınız herhangi bir yan etki veya tedaviyle ilgili sorun hakkında doktorunuza bilgi vermek isteyeceksiniz.