İstanbul Oyuncak Müzesine gittiğimde tarih kokan oyuncaklara hayran kaldım. Kimisini televizyonda gördüğümüz kimisini ise büyüklerimizden dinlediğimiz oyuncakları görmek oldukça heyecan vericiydi.
Önceki üniversite lisans programım (tarih bölümü) dolayısıyla tarihi olayları anlatan oyuncaklar her zaman ilgimi çekmiştir. Müzede gördüğüm, ‘Star Wars’ için yapılmış ilk oyuncaklardan, ‘teneke arabalara’ kadar onlarca oyuncak ziyaretçileri selamlıyordu.
Müzeyi gezerken ilgimi en çok çeken oyuncak ise ‘plastik asker’ idi. Çünkü 90’ların sonunda çocuk olan bende bu askerlerden yaklaşık yüz tane bulunmaktaydı. Dönemin gazeteleri bu oyuncakları hediye olarak veriyordu. Aynı zamanda mahalle bakkallarında da satılmaktaydı.
Benden iki yaş büyük erkek kardeşim plastik askerler ile arkadaşlarıyla maalesef ‘savaş oyunları’ oynar ve kendilerine göre strateji belirlerdi. Bir nevi onlar için satranç gibiydi. Kimisi de plastik askerlerden 11’er tane seçip futbol oynatır, “Şifo Mehmet’ler, Bülent Korkmaz’lar sokakları süsler” elimize geçerse biz kızlar da ‘evcilik’ oynatır ve elinde silah, ayak tabanları yapışık askerler aile fertleri olurdu.
Oyuncak askerin tarihini araştırınca aslında bizim düşündüğümüz kadar masum olmadığını gördüm.
“1932 yılında Hitler tarafından sonraları meşhur olacak ve dünyaya yayılacak ‘Barbie’ bebekleri üretecek olan fabrikaya verilen talimat ile oyuncak askerler üretilir. Hitler, daha başlamasına 13 yıl olan 2. Dünya Savaşı’na çocuklar ile çoktan başlamıştı bile. 1933 yılında piyasaya sürülen oyuncaklar o zamanlarda 8-10 yaşlarında olan çocukların hayatına girmişti. Çeşit çeşit askerler, bazıları ellerinde bomba, bazıları ise yaralı arkadaşlarını omuzlarında taşıyordu. Savaşın iki tarafı, galip ve mağlup, dost ve düşman çocukların zihinlerine daha savaş başlamadan işliyordu.
Plastik askerler ile büyüyen çocukların ne kadarı SS subayları içerisinde yer aldı bilinmez fakat bu propagandanın işe yaradığından kuşku yok.
Oyuncaklar ve şimdi günümüz çağında çocukların oynadığı dijital oyuncaklar çocukların gelişimi ve gelişirken de bilinçaltlarının etkilenmesi üzerine plastik askerler çarpıcı bir örnektir.